babka wielkanocna zdjęcie
artykuły

Tradycyjna Polska Wielkanoc

W Polsce z Wielkanocą wiąże się szereg wyjątkowych obrzędów, od radosnych po duchowe, i oczywiście zawsze z dużą ilością domowych przysmaków.

pisanki wielkanocne

Wielkanoc w Polsce obchodzona jest zgodnie z zachodnim kalendarzem rzymskokatolickim. Niedziela Wielkanocna przypada w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Obrzędy i praktyki są więc naznaczone chrześcijaństwem, ale nadal pozostają pod silnym wpływem tradycji pogańskich. W obchodach uczestniczą zarówno rodziny nowoczesne, jak i konserwatywne, niezależnie od wyznawanej przez nie religii.

Pierwszą oznaką zbliżających się Świąt Wielkanocnych w Polsce jest duża ilość gałązek i suszonych kwiatów przynoszonych do kościoła. Na tydzień przed Wielkanocą odbywa się Niedziela Palmowa. Zgodnie z tradycją katolicką dzień ten upamiętnia wjazd Jezusa do Jerozolimy. Ponieważ w Polsce palmy są rzadkością – choć znany jest jeden egzemplarz – do kościoła często przynosi się wierzby lub „palmy” wykonane z kolorowo uplecionych suszonych gałązek.

Wielki Tydzień poprzedzający Wielkanoc wiąże się z wiosennymi porządkami. Na wsiach ludzie wykorzystują tę okazję do odmalowania stodół. Czasami przestrzega się postów religijnych o różnym stopniu ścisłości. Rodziny odwiedzają miejsca związane z grobem Chrystusa, często efektownie udekorowane na tę okazję.

W sobotę przed Niedzielą Wielkanocną Polacy malują jajka na twardo (tzw. pisanki). Niektórzy korzystają ze sklepowych zestawów ułatwiających farbowanie i zdobienie, inni nadal wykonują barwniki w tradycyjny sposób – z gotowanych łupin cebuli. Malowanie jajek jest spotykane w kilku innych kulturach słowiańskich i uważa się, że pochodzi z pogańskich obrzędów talizmanów, które mają ponad 5000 lat.

Kolejną czynnością wykonywaną w sobotę jest przygotowywanie koszyczków wielkanocnych. W koszyczkach, wyścielonych białą lnianą lub koronkową serwetką i ozdobionych gałązkami bukszpanu, znajdują się wielkanocne potrawy: pisanki, kawałek kiełbasy lub szynki, sól i pieprz, chleb, kawałek ciasta i wielkanocny baranek z cukru lub nawet z plastiku. Przynosi się je do kościoła, aby zostały poświęcone.

W najważniejszym dniu, w Niedzielę Wielkanocną, niektórzy idą do kościoła o 6 rano na mszę rezurekcyjną – uroczyste nabożeństwo i procesję. Domy ożywają wraz z rodzinami, które zbierają się, aby zjeść śniadanie. Przed posiłkiem, podobnie jak w Boże Narodzenie przy dzieleniu się opłatkiem, dzieli się kliny pobłogosławionych pisanek z koszyka. Wymienia się życzenia i Wesołego Alleluja.

śniadanie wielkanocne

W śniadaniu dominują dania zimne i jest to uczta dla miłośników mięsa: szynka, kiełbasa, pieczone mięsa, pasztet, jajka, chrzan, chleb. Śniadanie wielkanocne jest tak dekadenckie, że należy je traktować jako dzień wolny od wiosennej diety.

Potem następuje uczta wielkanocnych ciast: wysoka, okrągła, 15-jajeczna słodka babka drożdżowa z dziurką w środku (babka), którą można porównać do amerykańskiego ciasta wyborczego; mazurek, ciasto z grubą warstwą lukru, ozdobione suszonymi owocami, orzechami włoskimi, migdałami, prażonymi nasionami; czy sernik, klasyczny polski sernik.

babka wielkanocna zdjęcie

Ostatnim dniem świątecznym jest Poniedziałek Wielkanocny, zwany Śmigusem-Dyngusem, w który zgodnie z tradycją chłopcy oblewają dziewczyny wodą i wymierzają im klapsy wierzbowymi gałązkami.